Zomaar ineens, vaak zonder dat je bent voorbereid grijpt het je naar de keel en ligt het als beton op je maag: verdriet. Verdriet om wat niet meer is of verdriet om hoe het nu is. Het is een rauw gevoel

Verdriet
De maand december is een enorme trigger voor verdriet. Dat heeft alles te maken met de dag van Guus zijn ongeluk en zijn leven nu. Natuurlijk zijn we super blij dat we hem nog bij ons hebben, dat het goed met hem gaat en dat er nog steeds vooruitgang zit in zijn herstel. Maar het doet soms zo zeer. Extra zeer doet het als het verdriet je plotseling overvalt: als je hem weer ziet worstelen met zijn handschoenen en hij de rits van zijn jas niet dicht krijgt. Of als hij in zijn eentje met de driewielfiets naar het voetbalveld gaat om te kijken of er nog iemand is. Als hij weer trouw zijn oefeningen doet en naar de therapie gaat. Iedere dag opnieuw dingen oefenen die hij al lang kon! Ook in de vakanties is hij bezig met zijn huiswerk en het leren voor toetsen. Het kost hem zoveel tijd en energie. Iedere middag rusten om de dag door te komen en 's avonds met rode wangen in de stoel, helemaal uitgeteld. Het gebeurt ook soms als ik andere gezinnen zie of hoor over hun bezigheden en activiteiten. De tranen lopen over je wangen en alles is dan moeilijk.

Positief
Meestal zijn we positief en op zoek naar kansen en mogelijkheden. Soms lukt dat niet. Alles is dan grauw en donker. Vaak is er dan iets negatiefs gebeurd, ervaren we onbegrip of zijn we weer tegen een van de vele bureacratische muren aangelopen. Sowieso is de toekomst van Guus niet te vergelijken met die van een andere dertienjarige tiener. Alle scenario's komen voorbij. Wat zijn zijn kansen en mogelijkheden? Hoe gaat het verder met bijvoorbeeld; school, een bijbaantje, zijn sociaal leven, studeren, uitgaan, vakanties, autorijden, een relatie, kinderen, werken en wonen. Guus heeft nog een lijst met doelen die gehaald moeten worden onder andere; hardlopen, fietsen op een gewone fiets, snowboarden, schaatsen en zijn linkerarm en linkerhand weer goed kunnen gebruiken. Hij werkt iedere dag keihard, maar dit is geen garantie dat het allemaal gaat lukken. Wat als het niet lukt, kan Guus dan hiermee dealen? Deze negatieve flow kost veel energie en helpt niet om vooruit te komen. De beste remedie is dan een stuk lopen of een eind fietsen en het hoofd resetten. Schrijven helpt ook om alles weer in het juiste perspectief te zien. In de positieve flow, denk ik: "Het komt wel goed. Niets in onmogelijk!"

Levend verlies
In boeken en literatuur over Niet Aangeboren Hersenletsel, heb ik veel gelezen over levend verlies. Levend verlies staat gelijk aan chronisch verdriet. Het leven met de uitdagingen die Guus dagelijks ervaart zijn te vergelijken met een rouwproces. Hij heeft een deel van zichzelf verloren aan zijn handicap. Iedere dag weer moet hij de uitdagingen en grenzen ervaren. Dit wordt alleen maar moeilijker naarmate de tijd verstrijkt, je wordt steeds weer geconfronteerd met uitdagingen. Een tweede punt is dat de omgeving het als normaal gaat beschouwen. Degene die moet leven met deze uitdagingen en grenzen gaat het nooit als normaal ervaren. 

Accepteren
"Laat het los" of "Probeer het te accepteren." Woorden die heel gemakkelijk gezegd worden. Waarschijnlijk zijn ze helpend bedoeld maar juist het tegenovergestelde wordt bereikt. Als ik het hoor, denk ik alleen maar: "Je hebt echt geen idee waar je het over hebt!" Accepteren dat Guus iedere dag weer geconfronteerd wordt met zijn uitdagingen en altijd harder moet werken om zijn doel te halen, hoe dan? Accepteren lukt niet. Wat nu wel lukt, is kansen zien en positief blijven. Omgaan met het onaanvaardbare. In het boek Lepel in de soep heb ik de volgende tekst gelezen: Acceptatie is een bedenksel van hulpverleners of goedbedoelende anderen. Maar voor iemand met NAH is dat vaak een aantal bruggen te ver. En wie wel tot acceptatie komt, is die dan niet normaal? Die is ook normaal. Maar die is een ander dan jij. Of beter: jij bent een ander. Door: Hans van Dam, docent en consulent hersenletsel. 


Treffend gedicht gedeeld door Hersenletsel-uitleg 

For the children
with a brain injury
time "reveals"
rather than "heals"
all wounds  



Hieronder de link naar een interview met Manu Keirse, rouwexpert, over "levend verlies" 

https://www.dewereldmorgen.be/community/leven-verlies-in-gesprek-met-manu-keirse-over-chronisch-verdriet/